تأثیر آموزش پیش دبستانی بر یادگیری مهارت روانی حرکتی و سازگاری اجتماعی

مقدمه
موفقیت کودکان در مدرسه تا حدودی به رویدادهایی بستگی دارد که آنها قبل از ورود به مدرسه تجربه کرده اند. آمادگی کودکان برای ورود به مدرسه و موفقیت بعدی آنها در تحصیل، با جنبه های مختلف رشد آنها مرتبط است. عواملی از قبیل رشد جسمی، اجتماعی، شناختی، دانشی و چگونگی یادگیری در تعیین موفقیت آنها در مدرسه نقش دارند. در گذشته، عقیده بسیاری بر این بود که ورود کودکان به دبستان، آغاز یادگیری و شکوفایی آنها در همه ابعاد رشد است. اما امروزه در پرتو تلاش صاحب نظران مختلف، مسیر تفکر و برنامه ریزی به سمت بارور کردن آموزش های پیش از دبستان، به عنوان پیش نیاز ورود کودکان به مدرسه، تغییر کرده است. بی شک پیشرفت در ابعاد گوناگون رشد در سنین بالاتر و حتی مرحله زمینه سازی برای اصلاح اعمال و حرکات مختلف کودکان با توجه به پژوهشهای اخیر (برای مثال ویلیامز، 1983؛ به نقل از مفیدی، 1375)، نوعی دگرگونی اندیشه را در زمینه رشد جسمی و حرکتی کودکان در سالهای اولیه کودکی به وجود آورده است. در دو سه دهه اخیر نیز در بسیاری از موسسه های آموزشی و تربیتی (به ویژه در جامعه ما) تمایل و گرایش زیادی در چرخش تاکید از مهارتهای حرکتی و جسمی به سمت زمینه های رشد شناختی و ذهنی کودکان حس شده است (مفیدی، 1375). هر چند مهارتهای حرکتی و شناختی لازم و ملزوم یکدیگرند و در برخی از دیدگاههای رشد مثل تئوری پیاژه (1374)، مهارتهای حرکتی زیربناء و لازمه مهارتهای شناختی هستند.

با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی در قرن حاضر و تبلور این نکته که شکوفایی یک کشور از بستر آموزش و پرورش برمی خیزد، نیاز به گسترش دوره پیش از دبستان، بیش از گذشته خود را نمایان می سازد. بنابراین لازم است که برنامه کیفی و کمی مناسب و در خور نیازهای جسمی و روانی برای کودکان پیش دبستانی، با توجه به ویژگیهای این دوره از رشد، تهیه و تدارک دیده شود. اما پیش نیاز برنامه ریزی و سرمایه گذاری در این زمینه، انجام پژوهشهایی است از روش شناسی و مبنای نظری درستی برخوردار باشند تا با توجه به نتایج حاصله، بتوان تا حدودی نیازهای جامعه در این زمینه برطرف شود و گام هایی هر چند جزئی در زمینه بهبود وضعیت آموزشی و تربیتی برداشته شود.

فهرست

فصل اول مقدمه

مقدمه ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1

بیان مساله ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2

ضرورت و اهداف تحقیق ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6

اهداف پژوهش ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7

فرضیه های پژوهش ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7

تعاریف و اصطلاحات ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8

فصل دوم مبانی نظری و پیشینه پژوهش

خلاصه ای از فصل دوم ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

تاریخچه آموزش پیش دبستانی ... ... ... ... ... ... ... 11

تعریف دوره پیش دبستانی ... ... ... ... ... ... ... ... 21

ویژگیهای کودک در دوره پیش دبستانی ... ... ... ... ... 21

اهداف دوره پیش دبستانی ... ... ... ... ... ... ... ... 25

مهارتهای روانی حرکتی در دوره دبستان ... ... ... 27

تحول حرکت در کودکان دبستانی ... ... ... ... ... ... ... 29

مهارتهای روانی حرکتی ... ... ... ... ... ... ... ... 31

سازگاری اجتماعی ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 42

روابط با همسالان ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48

وظیفه مهد کودک و مراکز پیش دبستانی از دیدگاه آدلر ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 66

پیشینه پژوهش ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 73

فصل سوم روش شناسی

روش پژوهش ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 90

ابزار پژوهش ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 90

جامعه آماری ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 92

گروه نمونه و روش نمونه گیری ... ... ... ... ... ... ... 92

متغیرها ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 93

روش اجرای پژوهش ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 93

روشهای آماری ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 93

فصل چهارم تجزیه و تحلیل اطلاعات

تجزیه و تحلیل نتایج ... ... ... ... ... ... ... ... ... 95

یافته های جانبی پژوهش ... ... ... ... ... ... ... ... 102

فصل پنجم یافته های پژوهش و بحث درباره نتایج آن

محدودیت های پژوهش ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 118

پیشنهادات ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 118

منابع ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 121

ضمائم ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 130