سیر تکاملی مکانیزم مقاومت گیاه در برابر تنش سیل (کمبود اکسیژن، هایپوگزیا)

چکیده

– تاریخچه: در تایید 200 ام ین سالگرد تولد چارلز داروین، این مقاله در زمینه تنش سیل نه تنها سهم زیاد داروین را در مفهوم تکامل تایید می کند، بلکه همچنین بررسی فیزیولوژی گیاهان را نیز تایید می کند. در زیست شناسی مدرن، زیست شناسی واگشت گرایی الهام گرفته شده از نظریه داروین، مکانیزم هایی را روشن می سازد که به مزیت قیاسی در اکثر محیط های متغیر و چالشی اشاره دارد که شامل محیط هایی می باشد که در آنها سیل رایج می باشد.

– حیطه: سیل ملایم توسط اکثر گیاهان زمینی تجربه می شود ولی با افزایش شدت، گونه های کمتری قادر به رشد و بقا می باشند. در حالت شدید، سبک زندگی آبزی شدیدا انحصاری به نظر می رسد که در طول 120 میلیون سال گذشته به میزان قابل توجهی تکامل یافته است. گرچه تنها 1-2% از آنژیواسپرم ها آبزی می باشند، برخی از ویژگی های انطباقی شان نیز در گونه های وفق دهنده سبک زندگی آبی خاکی مشاهده می شود، جاییکه سیل تناوب کمتری دارد. برنج زمین های پست، غلات خام برای اکثریت آسیای گرمسیری در این گروه قرار دارند. ولی حتی میان ساکنین زمین های خشک، یا بخش خاصی از زیرجمعیت های آنها، متوسط مقاومت در مقابل سیل اتفاقی به عنوان مثال در گندم یافت می شود. مجموعه مقالات خلاصه شده در این مقاله، پیشرفت هایی را برای درک مکانیزم هایی توصیف می کند که مقاومت سیل را در گیاهان آبزی، آبی- خاکی و زمین های خشک توضیح می دهد. تحقیقات برای توسعه گیاهان مقاوم تر یا مدیریتمحیط های مستعد سیل نیز در برگرفته می شود. محدوده راهکارهای تجربی از آنالیزهای مولکولی بواسطه بیو شیمی و متابولومیک تا فیزیولوژی کل گیاهان، پرورش گیاهان و اکولوژی می باشد.

کلیدواژگان: تنش آبزی، انطباق، کمبود اکسیژن، چالز داروین، تنش محیطی، تکامل، سیل، کمبود اکسیژن در بافت های زنده، شناوری، زمین های مرطوب.

مطالب مرتبط

• مقاومت گیاهان در مقابل تنش جاری شدن سیل
• تحول تنوع جنسی گیاهان
• نمودارسازش های مورفولوژیک گیاهان آبزی
• هیدرولوژی چیست ؟
• ارتباط بین تنش اکسایشی و پیری برگ در گیاهان

ابریشم هندی، برهان

ابریشم هندی یا برهان (در خوزستان ابریشم نامیده می شود)

نام علمی: Albizia lebbeck

نام های دیگر: Siris tree، Rattle pod، Woman's tongue tree

ابریشم درختی با ارتفاع 30 متر در مناطق بومی (Native lands) بوده، ولی در ایران به ندرت تا 12 متر می رسد. این درخت به طور گسترده در طول خیابانها برای تهیه سایه مورد استفاده قرار می گیرد. برهان درختی از تیره بقولات (Fabaceae syn. Leguminosae) و زیرتیره Mimosoideae می باشد، ولی برخی از رده بندی ها زیرتیره Mimosoideae را تیره ای مجزا به نام Mimosaceae در نظر می گیرند. این درخت نیتروژن هوا را به کمک باکتری های جنس ریزوبیوم تثبیت کرده و موجب حاصلخیزی خاک می گردد.

نام جنس ابریشم به افتخار طبیعت شناسی ایتالیایی به نام فیلیپو دگلی آلبیزی (Filippo degli Albizzi) آلبیزیا (Albizia) گذاشته شده است. ریشه لغوی واژه Woman's tongue tree جالب است، در این کلمه که به معنی درخت زبان زن است، صدای تق تق غلاف های برهان ناشی از وزش باد و برخورد غلاف ها به هم، به زیاد حرف زدن زنان تشبیه گردیده است.

سیستم ریشه برهان کم عمق و گسترده است، و به همین دلیل برای پروژه های نگهداری خاک و مبارزه با فرسایش مناسب است. برگها مرکب دوبارشانهای (Bipinnate compound) بوده و به صورت متناوب روی ساقه های استوانه ای خال خالی مستقر هستند. گل آذین های سرسان کمی بعد از ظهور برگ های جدید ظاهر می شوند. گل های خوشبوی آن دارای پرچم های بیشماری است. میوه به صورت غلاف یا نیام (Pod or legum) بوده و چرم مانند است. غلاف های ناشکوفای (Indehiscent) ابریشم حتی با ظهور گل های جدید روی درخت می مانند. بذرهای ابریشم سخت و قهوه ای رنگ هستند. در برخی نواحی جهان از بذرهای آن برای تهیه لوازم آرایشی به عنوان یک هنر و نیز سرگرمی استفاده می شود.
این درخت بومی افریقا و آسیای گرمسیری (Tropical asia) است. در بسیاری از نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان مورد استفاده قرار می گیرد. در ایران در استان های خوزستان (اهواز، دزفول، شوشتر، آبادان و ...)، بوشهر، فارس و هرمزگان کاشته شده است. در دانشگاه رامین، این درخت را می توان در بین محوطه کلاسی قدیم و کتابخانه، و در مسیر محوطه کلاسی قدیم به سمت مدیریت مشاهده کرد.
این درخت خاک های حاصلخیز با زهکشی خوب را ترجیح می دهد، ولی می تواند در خاکهای فقیر نیز رشد کند. در خاک های رسی سنگین با زهکشی ناکافی با مشکل مواجه می شود. دامنه وسیعی از واکنش خاک (Soil reaction = Soil pH) را می تواند تحمل کند. اجتماعات قوی میکوریزا با ریشه های برهان، قابلیت جذب فسفر را بالابرده است، به طوری که با افزودن کود فسفره به خاک، درخت واکنش خاصی نشان نمی دهد.
هر چند که می توان بدون تیمار این درخت را تکثیر کرد، ولی به علت اینکه بذرها دارای پوشش سخت و مومی هستند، بایستی عمل خراش دهی (Scarification) روی آن ها انجام شود، تا نتیجه بهتری بدست آورد.

عکس از بلوار طباطبایی در دزفول

Photo from Tabatabei BLVD, Dezful, Khuzestan, Iran

دانلود چند کتاب علمی (به زبان انگلیسی)

1- Biology of apples and pears کتاب بیولو‍ژی سیب ها و گلابی ها

2-Biotechnology of fruit and nut crops بیوتکتنولوژی محصولات میوه و آجیلی

3-Breeding Plantation Tree Crops Temperate Species کتاب اصلاح محصولات درختی، گونه های معتله

برای مشاهده لینک های دانلود بر روی ادامه مطلب کلیک کنید

لینک های دانلود به دلیل حقوق ناشر حذف گردیدند